Pozytywna dyscyplina a tradycyjne nauczanie
W ostatnim wpisie przybliżyliśmy Wam koncepcję pozytywnej dyscypliny, którą w naszym przedszkolu stosujemy na co dzień. Dzisiaj skupimy się na najważniejszych różnicach pomiędzy tradycyjnym nauczaniem a pozytywną dyscypliną. Tradycyjne nauczanie w dużej mierze oparte jest na poczuciu zależności. Dorośli mają przeświadczenie, że są ważniejsi niż dzieci i oczekują bezwzględnego posłuszeństwa. Z kolei pozytywna dyscyplina dużą uwagę poświęca emocjom dzieci i próbuje zrozumieć motywacje stojące za konkretnym zachowaniem.
| Tradycyjne nauczanie | Pozytywna dyscyplina | |
| Edukacja |
Kontrola nad procesem edukacyjnym jest po stronie dorosłego. Dzieci muszą dostosować się do toku myślenia i sposobu mówienie dorosłego. Taki model kształtuje u dzieci poczucie zależności. |
Dorosły wyznacza jedynie ramy i cele procesu edukacyjnego. Jednocześnie zachęca dzieci do poznawania, eksplorowania i samodzielnego formułowania wniosków. Dzieci mają poczucie przynależności do grupy i współzależności z nauczycielem. |
| Motywowanie |
Stosowanie motywatorów zewnętrznych (pozytywnych i negatywnych). Do motywatorów pozytywnych należą nagrody (naklejki, tablice motywacyjne, pochwały słowne). Negatywne motywatory to oczywiście kary (”karny jeżyk”, wpędzanie w poczucie winy, pouczanie). |
Stosowanie zachęt, dostrzeganie postępu, wytrwałości, a nie samych efektów. Wykształcanie u dzieci wewnętrznej motywacji do działania. Dzięki temu odczuwają one satysfakcję i radość z podejmowanych aktywności. Co z kolei przełoży się na to, że będą one wykazywały samodzielną inicjatywę do podejmowania różnego rodzaju wyzwań. |
| Autorytet nauczyciela |
Autorytet nauczyciela uwarunkowany jest faktem, że zajmuje on określone stanowisko i rolę. Ma on poczucie nadrzędności w stosunku do dzieci i oczekuje bezwzględnego szacunku i posłuszeństwa. |
Między nauczycielem i dziećmi buduje się relacja oparta na współzależności. Obie strony odnoszą się do siebie z życzliwością. |
| Jak rozumiany jest szacunek? |
Szacunek rozumiany jest jako posłuszeństwo i podporządkowanie. Szacunek do nauczyciela odgrywa kluczową rolę. |
Szacunek utożsamiany jest z wzajemnym poszanowaniem. Zarówno nauczyciel, jak i dzieci odnoszą się do siebie z szacunkiem. |
| Jakie konsekwencje powoduje nieadekwatne zachowanie? |
Nauczyciel poucza dzieci, przez co wpędza je w poczucie winy lub zawstydza. Jeśli dorosły uzna dane zachowanie za nieodpowiednie, może stosować kary lub odbierać nagrody. Nauczyciel ma przeświadczenie, że w ten sposób uczy dzieci właściwego postępowania. |
Po pierwsze nauczyciel pomaga dzieciom w poradzeniu sobie z negatywnymi emocjami. W następnej kolejności stara się zrozumieć motywy, które stoją za danym zachowaniem. A następnie pomaga dzieciom w odnalezieniu lepszego rozwiązania, które pozwoli zaspokoić ich potrzeby. |
| Rozwiązywanie problemów w grupie rówieśniczej |
Nauczyciel wchodzi w rolę sędziego i rozstrzyga, co jest dobre, a co złe. Wymaga, aby dziecko, które rozpoczęło problem, przeprosiło te drugie. Nawet jeśli przeprosiny będą nieszczere i wymuszone. |
Nauczyciel dąży do tego, aby to dzieci same wypracowały rozwiązanie problemu i wspiera je w tym procesie. Informuje je, że przeprosiny powinny być autentyczne i mogą przybrać dowolną formę, która będzie zrozumiana i akceptowana przez obie strony. |
| Strategie i narzędzie wykorzystywane przez nauczyciela | Wydawanie poleceń, kontrolowanie, stosowanie systemów motywacyjnych, nagradzanie, chwalenie, karanie, pouczanie, ograniczanie przywilejów. |
Wspólne poszukiwanie rozwiązań, uczenie empatii, asertywności i samokontroli, zachęcanie, zadawanie pytań, które pobudzają ciekawość u dzieci. |
Pozytywną dyscyplinę można, a nawet trzeba wprowadzać do przedszkola. W pierwszej kolejności nauczyciele muszą zrozumieć, że za każdym zachowaniem dziecka (nawet tym, które w oczach dorosłego postrzegane jest jako niewłaściwe) stoi jakaś motywacja. Dorośli muszą wypracować odpowiednie reakcje, które pozwolą na unikanie takich niewłaściwych zachowań w przyszłości. Drugim aspektem jest angażowanie dzieci do samodzielnego poszukiwania rozwiązywań. Takie podejście uczy maluchy odpowiedzialności, zaangażowania i zaradności. Dodatkowo wyposaża je w kompetencje społeczne, które są kluczem do funkcjonowania w społeczeństwie.
Pozytywna dyscyplina to skuteczna metoda pozwalająca na wychowanie mądrych, odpowiedzialnych, optymistycznych i szczęśliwych członków społeczeństwa.
Troska
Inspirowanie
Komunikacja
Akceptacja