Słowo „dyscyplina” budzi w nas raczej negatywne skojarzenia. Utożsamiamy ją z  rygorem, posłuszeństwem, zależnością, kontrolą czy karą. Nazwa ta pochodzi od łacińskiego słowa „disciplina” oznaczającego nauczanie lub przekazywanie informacji. A więc przez lata znaczenie tego słowa dość mocno ewoluowało i zupełnie zmienił się jego wydźwięk.

Dyscyplinowanie może jednak być oparte na wzajemnym szacunku, budowaniu poczucia współzależności i uczeniu dzieci kompetencji społecznych. Właśnie takie podejście charakteryzuje pozytywną dyscyplinę. Czym jest? Jaka jest jej historia? Jakie są jej podstawowe zasady? I jakie są różnice pomiędzy pozytywną dyscypliną a tradycyjnym nauczaniem? Tego wszystkiego dowiecie się z naszego artykułu.

Krótka historia pozytywnej dyscypliny

Wbrew pozorom pozytywna dyscyplina niepowstała w ciągu ostatnich kilku czy kilkunastu lat. Autorką tej metody jest dr Jane Nelsen, która już w latach 80. XX wieku wydała książkę „Pozytywna dyscyplina”. Nie straciła ona na aktualności, ponieważ jest  stale aktualizowana i ciągle stanowi podstawę podejścia pozytywnej dyscypliny. Natomiast jej korzenie sięgają jeszcze wcześniejszych lat. Alfred Adler, austriacki psychoterapeuta, który działał w latach 20. XX w., był jednym z pierwszych badaczy, którzy zainteresowali się jednostką w szerszym kontekście społecznym. Uważał, że wszyscy ludzie chcą przynależeć i czuć się ważni i potrzebni w społeczeństwie. Ta myśl jest obecnie jednym z fundamentów pozytywnej dyscypliny.

Czym jest pozytywna dyscyplina?

Pozytywna dyscyplina skupia się przede wszystkim na emocjach dziecka i uczy zarządzać nimi zarówno same dzieci, jak i ich opiekunów czy nauczycieli. Charakteryzuje się zarówno stanowczością, jak i uprzejmością. Jest twarda dla problemu i jednocześnie miękka oraz zrozumiała w stosunku do osoby. Pozytywna dyscyplina opiera się na szacunku do drugiego człowieka. Jej głównym celem jest wspieranie i uczenie dzieci kompetencji społecznych, które będą mogły wykorzystać w życiu. Jest skuteczna długofalowo. Liczy się z tym, co dziecko czuje i myśli. Bierze pod uwagę, jakie podejmuje decyzje o sobie samym i swoim świecie oraz ma wpływ na to, jak będzie postępować w przyszłości.

W czym pozytywna dyscyplina może pomóc rodzicom?

Pozytywna dyscyplina pomaga zrozumieć rodzicom zachowanie swoich dzieci (również te, które uważają za nieodpowiednie). Uczy, że za „nieodpowiednim zachowaniem” nie stoją złe intencje czy złośliwość, a każda reakcja dzieci jest zaprezentowaniem ich potrzeb i próbą ich zaspokojenia. Ponadto pokazuje dorosłym, jak skutecznie wspierać naturalny potencjał ich podopiecznych i budować w nich wiarę w swoje umiejętności oraz pewność siebie.

Co pozytywna dyscyplina daje dzieciom?

Pozytywna dyscyplina kształtuje u dzieci podstawowe kompetencje społeczne, które odgrywają kluczową rolę w dorosłym życiu i pomagają w osiąganiu sukcesów. Wpaja maluchom ideę szacunku do drugiego człowieka. Dzieci dowiadują się, jak być samodzielne i niezależne. Uczy ich, jak skutecznie rozwiązywać problemy i kontrolować swoje emocje. Zachęca do współpracy i aktywnego udziału w życiu społeczeństwa. Pozytywna dyscyplina wyposaża dzieci w umiejętność krytycznego myślenia. Sprawia, że czują one przynależność do grupy, nawiązują więzi z pozostałymi członkami społeczności oraz potrafią się skutecznie komunikować. Pozytywna dyscyplina zachęca maluchy do odkrywania tego, jak bardzo są zdolne i jak wiele kompetencji posiadają.

Pozytywna dyscyplina w praktyce

Pozytywną dyscyplinę w przedszkolu realizujemy poprzez formułowanie programu edukacyjnego i wychowawczego, który zaspokaja podstawowe potrzeby dzieci, takie jak poczucie ważności, przynależności i bezpieczeństwa. Dzieci traktujemy z takim samym szacunkiem, jak każdego dorosłego. Jednym z naszych celów jest wyposażenie dzieci w umiejętności społeczne, które będą mogły wykorzystać w dorosłym życiu. Dzieci odczuwają silną potrzebę pomagania i wnoszenia wkładu w swoje otoczenie. Trzeba więc umożliwić im działanie i nie wyręczać ich we wszystkich czynnościach. Staramy się zapewnić im przestrzeń do ćwiczenia nowych umiejętności, ale także popełniania błędów, na których mogą się uczyć. Poprzez rozwój samokontroli i uczciwości dzieci uczą się, jak się zachowywać, bez względu na ewentualne kary i nagrody. Pozytywna dyscyplina przekłada się również na lepsze wyniki w nauce.

Pozytywna dyscyplina sprawdzi się wszędzie i dla każdego. Może być wykorzystywana zarówno w domu, jak i w przedszkolu. Stosować mogą ją nauczyciele, pedagodzy, psychologowie i rodzice. Wszyscy, którzy są empatyczni i którym zależy na wspieraniu dzieci w stawaniu się odpowiedzialnymi, zaradnymi, a zarazem wrażliwymi członkami społeczeństwa. Aby pozytywna dyscyplina była skuteczna, konieczna jest współpraca nauczycieli i rodziców. Tylko w ten sposób możliwe jest tworzenie bezpiecznego i przyjaznego środowiska dla dzieci.

Czy warto wprowadzić pozytywną dyscyplinę? Nie warto, TRZEBA!